Cầu chì và cầu dao đều có mục đích giống nhau là ngăn dòng điện quá mức chạy qua mạch điện để tránh hỏa hoạn. Cả hai loại đều có thể ngắt ngay lập tức dòng điện chạy qua dây dẫn, nhưng mỗi loại thiết bị có nguyên tắc ngắt kết nối riêng và ứng dụng lắp đặt khác nhau.
Phân biệt cầu chì và cầu dao tự động
Cầu chì
Nói đến cầu chì, chúng ta thường nghĩ ngay đến “cầu chì”, câu này có thể giải thích đơn giản nguyên lý hoạt động của thiết bị bảo vệ mạch điện này. Cầu chì được thiết kế để cho phép dòng điện chạy qua dây tóc của nó. Tuy nhiên, khi phát hiện hiện tượng đoản mạch hoặc quá tải, kim loại bên trong sẽ bị nóng chảy, từ đó làm ngắt mạch điện. Cầu chì chỉ sử dụng được một lần và phải thay cầu chì khi bị xì, nổ.
Một lưu ý nhỏ khi sử dụng cầu chì tại nhà là mức điện áp của nó phải tương xứng với công suất của ngôi nhà. Nếu mức điện áp của cầu chì thấp hơn hoặc cao hơn sẽ gây ra những hậu quả khó lường.
Cầu dao tự động
CB hay Aptomat là thiết bị bảo vệ mạch điện trong trường hợp xảy ra sự cố. Chức năng của nó là ngắt dòng điện cao hơn biên độ quy định thường do quá tải, ngắn mạch, sụt áp,… trong hệ thống điện. Không những vậy, CB còn có thể giúp chúng ta dễ dàng đóng mở mạch bằng tay trong trường hợp cần sửa chữa dây nguồn.
Cầu chì và cầu dao tự động.
Xem thêm: Cầu dao là gì?
Cách hoạt động
Cầu chì
Tùy theo mục đích sử dụng mà có nhiều loại cầu chì khác nhau. Loại phổ biến nhất được làm bằng dây kim loại hoặc dây tóc được bọc trong vỏ bọc bằng vật liệu cách điện (gốm, sứ). Trong nhà, cầu chì thường được lắp vào hộp cầu chì trung tâm, và tất cả hệ thống dây điện của tòa nhà đều đi qua hộp cầu chì.
Trong quá trình hoạt động bình thường, nhiệt lượng không đủ để làm chảy chì, và quá trình cấp điện không bị gián đoạn. Nếu quá tải xảy ra, dây tóc sẽ nóng chảy và đứt, do đó ngừng cung cấp điện.
Cầu dao tự động
Ở trạng thái bình thường sau khi được đóng điện cầu dao được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm thông qua móc 2 và móc 3 và cùng một cụm tiếp điểm di động. Mở cầu dao và dòng điện danh định của điện từ 5 và phần ứng 4 không được giám sát.
Khi mạch quá tải hoặc ngắn mạch, lực hút điện từ trong nam châm điện 5 kéo phần ứng 4 xuống, do đó móc 3 được thả ra, móc 5 tự do và lò xo 1 được giải phóng. Kết quả là, các tiếp điểm của cầu dao bị hở, và mạch điện bị ngắt.
Xem thêm: Phân biệt cầu dao 1 pha và cầu dao 3 pha
Sự khác biệt giữa cầu chì và cầu dao tự động
Mặc dù cả cầu chì và cầu dao điện đều có chức năng ngắt dòng điện qua mạch điện khi phát hiện quá tải có thể gây nóng, cháy, nổ thiết bị điện.
Cầu chì điện là một linh kiện (thiết bị bảo vệ) làm nóng chảy kim loại bên trong khi phát hiện có quá tải điện qua mạch điện, do nóng chảy nên dòng điện sẽ không đi vào dây dẫn để đảm bảo an toàn.
Cầu chì cắt mạch quá tải rất nhanh nhưng khi chảy phải thay mới.
Cầu dao (hay còn gọi là CB, viết tắt của cầu dao) không ngắt theo nguyên lý tan chảy, ngược lại được trang bị cơ cấu đóng ngắt tự động bên trong, có thể ngắt điện mà không cần thay thế hoặc bảo trì phức tạp sau khi quá tải. xảy ra.
Sau khi bộ ngắt mạch phát hiện quá tải điện và tự động ngắt, chỉ cần đặt lại nó và nó có thể hoạt động như mới.
Để có thể phân biệt rõ ràng giữa hai thiết bị bảo vệ này, chúng ta cần phân tích sâu hơn về ưu nhược điểm của cầu chì và cầu dao.
Cầu chì
Trước hết, trong ngành điện, khi bạn nghe đến cầu chì (tạm dịch là “tự nung chảy”), bạn nên hiểu rằng chúng ta đang nói về một thiết bị cầu chì có thể làm chảy kim loại bên trong để ngắt dòng điện.
Có nhiều loại cầu chì được nghiên cứu và sản xuất phù hợp cho các cơ sở thương mại và dân cư.
Những loại phổ biến nhất được làm bằng dây kim loại hoặc dây tóc, và vỏ được làm bằng gốm, kim loại hoặc thủy tinh.
Trong xây dựng dân dụng, cầu chì thường được lắp trong hộp cầu chì trung tâm, và toàn bộ mạch điện phân bố trong nhà sẽ đi qua đây.
Khi được cấp điện, cầu chì sẽ cho phép dòng điện đi qua dây tóc (hoặc kim loại) của nó nếu đó là dòng điện ổn định và được phép đi qua. Nếu xảy ra quá tải điện (ví dụ, dây dẫn quá nhỏ, không thể chịu được sự hoạt động đồng thời của nhiều thiết bị điện), cầu chì sẽ tự nóng chảy và cắt dòng điện qua dây dẫn, dòng điện này sẽ truyền sang các thiết bị khác.
Có hai tình huống, hoặc tan chảy hoặc phát nổ. Sau khi xảy ra hỏng hóc, phải thay cầu chì mới để hệ thống hoạt động bình thường trở lại.
Vì vậy, khi mua cầu chì bạn phải chú ý đến điện áp và công suất phù hợp, thiết bị này phù hợp nhất với hệ thống điện trong gia đình. Nói chung, điện dân dụng 220V yêu cầu cầu chì có điện áp tối đa cho phép cao hơn để phát hiện quá tải.
Các loại cầu chì
Cầu dao tự động
CB là tên viết tắt của từ Circuit breaker trong tiếng Anh, dùng để chỉ thiết bị phát hiện dòng điện quá tải và thiết bị ngắt điện tự động, chúng ta thường gọi là cầu dao tự động hay còn gọi là aptomat hay CB (ci- bi).
Các cầu dao (trừ loại tự động sẽ nói ở phần sau) cũng có các loại thông dụng, cần ngắt bằng tay (thủ công) khi phát hiện quá tải hoặc đoản mạch.
Khác với công tắc, cầu dao thường ngắt đồng thời dây pha và dây trung tính, có thể dò dòng sự cố (tùy từng loại), chống rò rỉ hoặc tự động đóng mở khôi phục trạng thái bình thường mà không cần can thiệp thủ công.
Về các loại cầu dao tự động thì có cầu dao 1 pha và 3 pha.
Các loại cầu dao tự động
Xem thêm: Ứng dụng của cầu dao điện
Ưu điểm và nhược điểm
Cầu chì rất rẻ và bạn có thể tìm thấy hầu hết mọi nơi trong các cửa hàng đồ điện gia dụng. Chúng có tốc độ đáp ứng dòng tải rất nhạy, giúp bảo vệ hệ thống điện khỏi các thiết bị điện và hệ thống dây điện nhạy cảm và không ổn định ở mức độ lớn nhất.
Vấn đề với cầu chì là nếu mạch điện dễ bị nổi gai (nhưng không quá nguy hiểm) khiến cầu chì bị chảy và nổ thì đây vô tình là một nhược điểm của thiết bị.
Nhược điểm của CB-cầu dao tự động là tốn kém chi phí lắp đặt, bảo dưỡng, sửa chữa cao hơn, đặc biệt đối với hệ thống điện lớn (nhà lớn, trung tâm thương mại, xí nghiệp, cao ốc, v.v.).
Cầu dao điện tử không phản ứng với dòng điện thay đổi như cầu chì. Dưới điện áp mạnh nguy hiểm, cầu dao sẽ hoạt động tốt để đảm bảo an toàn. Do đó, sự thay đổi nhỏ của CB và quá tải của một số đèn sẽ gây ra hiện tượng nóng, nổ, cháy thiết bị điện mà cầu dao CB không thể can thiệp. Đây là một bất lợi.
Kết luận
Trên đây là bài viết nêu rõ sự khác nhau giữa cầu chì và cầu dao, mong rằng nó sẽ hữu ích đối với bạn và giúp bạn tìm được loại thiết bị phù hợp.